contact extranet

Met dank aan stadhouder Frederik Hendrik

23-04-2023

Over enkele dagen vieren we Koningsdag. Een dag waarop de band tussen onze vorst en ons land centraal staat. Ook een

passende aanleiding om weer eens te kijken naar de historische relaties tussen Nispen en de voorouders van de koning. Deze

keer staan we stil bij stadhouder Frederik Hendrik.

Een oude band

Nispen behoorde in de Middeleeuwen tot het Land van Breda. Een gebied dat zich uitstrekte van Bergen op Zoom tot aan

Tilburg. Toen dit gebied werd verdeeld vanwege erfopvolging, kwamen Nispen en Roosendaal bij de latere baronie van Breda.

Via de familie Van Polanen kwamen beide plaatsen door een huwelijk uiteindelijk in het bezit van de familie Van Nassau. Als

heer van Breda hadden de Nassau’s allerlei bestuurlijke bevoegdheden zonder tussenkomst van de hertog van Brabant. Dat

maakte dat in de periode dat onze provincie een ‘generaliteitsland’ was, er bijvoorbeeld relatief meer vrijheid was voor

katholieken dan in de oostelijke helft van de provincie.

Cloveniersgilde

Een van de bevoegdheden van de heer van Breda was om toestemming te verlenen voor het oprichten van een schuttersgilde.

Stadhouder prins Frederik Hendrik van Oranje-Nassau verleende op 6 april 1628 aan de inwoners van Nispen, Borteldonk en

Rietgoor het ‘octrooi’ voor de oprichting van het Cloveniersgilde van de Bus. Het octrooi, zeg maar de stichtingsakte, bevat een

aantal artikelen waarin is vastgelegd waaraan de gildeleden zich moeten houden: rechten en plichten van het gilde tegenover

het wereldlijk gezag, het bestuur, de broederplicht en het onderling gedrag, financiële bepalingen (boetes, trouwgeld,

doodschuld e.d.) en allerlei regelingen betreffende het schieten, de rol van de schutterskoning en -keizer, enz.

Een huis

De naam ‘cloveniers’ duidt op de personen die een ‘clover’ (een musketgeweer) hanteren. Een andere naam voor clover was

‘bus’. De Nispenaren wilden graag zo´n gilde met deze uitrusting ter verhoging van de veiligheid in en het dorp en de

gehuchten. Het vormde een soort burgerwacht. Het gilde droeg de naam Sint Kristoffel, een patroonheilige. Het gilde heeft bijna

200 jaar een huis in eigendom gehad waar nu het pand Essenseweg 1 staat. Het werd pas in 1849 verkocht aan smid Antonie

van de Leur.

In het (befaamde of beruchte) Koningslied uit 2013 wordt gezongen over ‘hou me veilig’. Al enkele eeuwen geleden daarvoor

zorgde Frederik Hendrik door het verlenen van zijn toestemming dat het cloveniersgilde dat voor de inwoners van Nispen kon

waarmaken.